Thăng Long - Hà Nội từ trước khi được định đô rất lâu đã là một vùng đất được khai phá sớm... Giai đoạn văn hóa đồ đá và đồ đồng, cách đây khoảng 5000 năm đã có dấu tích của con người trên mảnh đất này. Đến giai đoạn văn hóa Phùng Nguyên cách ta trên 4000 năm, các nhà khảo cổ đã tìm được ở Đông Anh, ở Thanh Trì những dấu tích của nền văn minh đầu thời đại đồng thau. Săn bắn, chăn nuôi, chài lưới và nghề trồng lúa nước đã phát triển. Đã tìm thấy cả dấu tích của nghề trồng dâu nuôi tằm vào thời đại Hùng Vương ở ven bờ nam sông Đuống. Voi dần được thuần hóa để cưỡi và vận tải đồ đạc. Gốm Đồng Vòng (Đông Anh), góm Đình Chàng (Đông Anh), gốm Gò chùa Thông (Thanh Trì) đã chứng tỏ kỹ thuật làm gốm, sành của người Việt nguyên thủy. Kỹ thuật đắp đê và xây thành bằng đất đã phát triển ( những dải đê sông Hồng, sông Thái Bình, thành cổ Luy Lâu, thành xoáy ốc Cổ Loa...). Đi lại trên sông, đã có thuyền độc mộc. Ăn uống, đã biết nấu chín bằng lửa. Nơi ở, từ chỗ chỉ lợi dụng hang hốc tư nhiên, đã dần biết tạo ra lều lán, rồi sau rốt, biết dựng nhà, từ căn nhà mái lá đơn sơ, đến sau khi hình thành nước Văn Lang đã có nhà sàn mái cong như hình đuôi én...