Bộ sách phản ánh kết quả nghiên cứu của Chương trình khoa học cấp nhà nước, mã số KX.09 "Nghiên cứu phát huy điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và giá trị lịch sử - văn hóa, phục vụ phát triển toàn diện Thủ đồ" được khởi nguồn từ tư tưởng chỉ đạo và tầm nhìn xa của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Mùa hè năm 1998, Bộ Chính trị khóa VIII đã ban hành Chỉ thị số 32 - CT/TW về kỷ niệm 990 năm và 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, trong đó nhấn mạnh chủ trương "cần thực hiện Chương trình khoa học nghiên cứu - tổng kết và phát huy các giá trị, các kinh nghiệm lịch sử quý báu của Thăng Long - Hà Nội".