'

Hà Nội, thủ đô nghìn năm văn hiến của Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp lịch sử và văn hóa mà còn là nơi tập trung nhiều địa điểm du lịch đáng để khám phá. Trong số những địa điểm nổi bật, Hồ Gươm và khu vực xung quanh là trái tim của thành phố, nơi hội tụ của những di sản văn hóa và kiến trúc đặc sắc.

Năm 1010, khi vua Lý Thái Tổ dời đô ra Thăng Long đã đặt tên cho ngôi chùa trên gò đất bên hồ Lục Thủy (tên cũ của hồ Hoàn Kiếm) là chùa Ngọc Tượng. Sau mấy trăm năm, chùa sụp đổ. Đến thời vua Lê Ý Tông (1735 – 1740), chúa Trịnh Giang cho dựng cung Thụy Khánh, đắp hai quả núi đất ở bờ phía Đông, gọi là núi Đào Tai và Ngọc Bội.

Về sau, cung Thụy Khánh bị vua Lê Chiêu Thống (1786 – 1789) cho phá hủy. Đầu thế kỷ XIX, nhà từ thiện Tín Trai kêu gọi quyên góp, dựng chùa Ngọc Sơn trên nền cung Thụy Khánh cũ. Năm Thiệu Trị thứ ba (1843), một hội từ thiện khác đã phá bỏ gác chuông, xây lại các gian điện, thêm các dãy phòng, từ đó đổi tên là đền Ngọc Sơn.

Đền Ngọc Sơn - Biểu tượng văn hóa Thủ Đô

Ngày nay đền Ngọc Sơn cơ bản vẫn giữ nguyên kiểu dáng, quy mô như khi Phương Đình Nguyễn Văn Siêu tiến hành xây mới một số hạng mục vào năm 1865. Qua cổng thứ nhất, bên trái có Tháp Bút trên núi Ngọc Bội. Tháp vuông bằng đá, có 5 tầng, cao 9m, trên thân đắp nổi 3 chữ Hán lớn: “Tả thanh thiên” tượng trưng cho nền văn hiến dân tộc.

Qua cổng thứ hai có lối đi nhỏ dẫn đến Đài Nghiên để lên “Thê Húc kiều” nối bờ và đảo. Qua cầu, đến “Đắc Nguyệt lâu” (lầu đón trăng). Góc đảo phía Nam là đình Trấn Ba kiến trúc 2 tầng, 8 mái, tiếp đó là khu đền chính với ba lớp

kiến trúc (bái đường, trung đường, hậu cung) theo hình chữ “tam”. Ngoài ra còn có các hạng mục khác như: tả vu, hữu vu, nhà kính thư, nhà hậu.

Hiện nay, đền Ngọc Sơn thờ Văn Xương Đế Quân và Đức Thánh Trần Hưng Đạo, ngoài ra còn thờ Phật A-di-đà, Lã Động Tân, Quan Vân Trường. Việc thờ tự thể hiện quan niệm “tam giáo đồng nguyên”, dung hòa Phật giáo, Nho giáo và Đạo giáo. Người xưa xem các vị này là tinh hoa của tam giáo – “từ, bi, cung kiệm”. Tôn thờ các thần cũng chính là tôn thờ cái thiện, cái từ bi, như vậy mới hợp với lẽ trời.

Hiện ở đền có một hệ thống câu đối hoành phi rất giá trị hầu hết đã được dịch sang tiếng Việt. Ngoài ra ở đây còn hàng chục tấm bia đá khắc ghi lịch sử xây Tháp Bút, Đài Nghiên, đình Trấn Ba, đền Ngọc Sơn và nhiều bài thơ giáng bút của Long Đỗ, Trần Hưng Đạo, Văn Xương Đế Quân, Lã Động Tân, khuyên con người làm điều thiện, bỏ điều ác.

Đền Ngọc Sơn, cầu Thê Húc kết hợp với hồ Hoàn Kiếm tạo thành một tổng thể hài hòa giữa khung cảnh thiên nhiên. Ghé thăm đền Ngọc Sơn, du khách dễ dàng cảm nhận được không khí tĩnh lặng, bình yên lạ kỳ giữa thành phố nhộn nhịp. Tất cả tạo nên sức hút trường tồn của một biểu tượng giữa Thủ đô ngàn năm văn hiến, là điểm du lịch không thể bỏ qua khi đến Hà Nội.